24 listopada o 18:00 zapraszamy do Sopoteki na spotkanie autorskie z Dariuszem Filarem, autorem książki "Szklanki żydowskiej krwi".
Nazwisko
Dariusza Filara kojarzy się przede wszystkim ze światem gospodarki i polityki. Współzałożyciel drugoobiegowego "Przeglądu Politycznego" (1983), wykładowca Uniwersytetu Gdańskiego i University of Michigan w Ann Arbor, członek Rady Polityki Pieniężnej (2004-2010) - to tylko niektóre fakty z jego ekonomiczno-politycznej biografii.
Dariusz Filar ma jednak również drugie oblicze. Zanim jeszcze został ekonomistą, debiutował na łamach "Młodego Technika" opowiadaniem SF Mortigena Intellectualis (1969). Potem przyszły kolejne opowiadania, a także powieści. Ostatnia z nich - Szklanki żydowskiej krwi - ukazała się po raz pierwszy nakładem Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Josepha Conrada w Gdańsku. Książka zyskała uznanie krytyków i była nominowana do Pomorskiej Nagrody Literackiej "Wiatr od morza". Nie trafiła jednak do normalnej dystrybucji księgarskiej i zwyczajni czytelnicy, aż do teraz, nie mieli szansy na to, żeby ją docenić.
O książce:Zimą 1972 roku, w swoim domu na Wybrzeżu, umiera dobiegający osiemdziesiątki Leopold Merst, potomek rodziny galicyjskich Żydów. Wnuk, który mieszkał z nim pod jednym dachem, nie potrafi pogodzić się z tym, że całe bogate życie dziadka rozpłynie się w niebycie. Sięgając do rodzinnych opowieści, starych zdjęć i listów, historycznych książek i dokumentów, a także przypominając sobie różne dotyczące dziadka zdarzenia, których sam był świadkiem, przystępuje do pisania wspomnień niejako w zastępstwie zmarłego.
Zdarzenia sprzed dziesięcioleci przeplatają się ze współczesnością. Wspomnienia dziadka biegną od roku 1914, poprzez służbę w Drugiej Brygadzie Legionów, wojnę 1920 roku, międzywojenne dwudziestolecie, okupację i czasy PRL-u. Spisujący je wnuk kończy gdańską politechnikę, podejmuje pracę w stoczni, zakłada rodzinę, staje się właścicielem mieszkania w bloku z wielkiej płyty oraz fiata 126p. Pozostaje na uboczu gwałtownych wstrząsów społeczno-politycznych, jakich Polska doświadczyła w drugiej połowie XX wieku. O niezwykłości jego życia decyduje szczególna więź z nieżyjącym dziadkiem (przywodząca na myśl opętanie przez dybuka) oraz znajomość z Niną, którą spotkał podczas letnich wakacji, gdy dopiero wkraczał w dorosłość. To za jej sprawą uświadomił sobie po raz pierwszy, że również w jego żyłach płyną szklanki żydowskiej krwi.
Dariusz Filar łączy w swej opowieści nieprzenikające się z pozoru światy: polski i żydowski. Jego książka utwierdza mnie w dwóch przeświadczeniach. Po pierwsze, że polskość ze swej istoty jest hybrydowa i na tym zasadza się jej piękno i bogactwo. Po wtóre, że Polacy i Żydzi nigdy się duchowo i mentalnie nie pogodzą, dopóki my Polacy nie uznamy zagłady narodu żydowskiego, która dokonała się na naszych oczach, za część naszej własnej historii, za naszą polską tragedię.
Jarosław Kurski, autor książki Dziady i dybuki
Spotkanie poprowadzi Martyna Wielewska-Baka doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Zakładzie Teorii Literatury i Krytyki Artystycznej Uniwersytetu Gdańskiego.
