Tydzień z filmami Stanleya Kubricka Opinie (3)

"Genialny, perfekcyjny, legendarny, fascynujący, wybitny, przebiegły, tajemniczy, ekscentryczny, obsesyjny, megalomański, kontrowersyjny, nawiedzony, dziwaczny, wymagający, samotny, skryty, szalony, drobiazgowy, nieobliczalny, bezlitosny, bulwersujący, podły, apodyktyczny, wkurzający, enigmatyczny, prowokujący - tymi wszystkimi epitetami można by obdzielić pół Amerykańskiej Akademii Filmowej. Tymczasem określano nimi naraz tylko jednego człowieka w historii kina.

Stanley Kubrick w ciągu 42 lat nakręcił tylko 13 filmów fabularnych. Większość z nich to dzieła wybitne, kilka okrzyknięto absolutnymi arcydziełami sztuki filmowej. Niemal wszystkie wciąż frapują wyszukaną problematyką, zadziwiają rozległym spektrum tematycznym, prowokują radykalizmem ocen i zachwycają rozwiązaniami formalnymi. (...)

Zostawił po sobie niezwykłe filmy. Widza był w stanie doprowadzić do ekstazy duchowej, krytyka umiał wyprowadzić na manowce, a współpracownika wpędzić w załamanie nerwowe. Serdeczny wobec bliskich, bezlitosny wobec współpracowników, często wobec ludzi, którzy byli dla niego jednym i drugim. Jak nikt inny, skupiał się na każdym szczególe swojego Dzieła, wyciągał zadziwiające swą trafnością spostrzeżenia z najbardziej, wydawałoby się, banalnych elementów scenariuszowych układanek. Kontrolując każdy aspekt produkcji, pokazał na czym polega prawdziwie bezkompromisowy autorski przekaz, niezależny od umiejętności i zdania ludzi, którymi się otaczał. Za pomocą kamery tworzył wysnute z podświadomości światy, nabrzmiałe od najbardziej palących problemów moralnych. Potrafił odpowiadać na pytania, które bali się zadawać inni. Twórca, którego geniusz na zawsze zmienił oblicze światowej kinematografii.

"Zmarł, zanim stał się świadkiem stulecia, które rozsławił "2001: Odyseją Kosmiczną". Stanley chciał byśmy widzieli jego filmy dokładnie tak jak on. Ośmielał nas odwagą swoich przekonań, a potem przenosił w swój świat, swoją wizję. A drugiej takiej próżno szukać w całej historii kina. To wizja nadziei, cudów, piękna i tajemnicy. Kiedyś była darem, teraz jest spuścizną, która będzie nas inspirować i karmić, dopóki będziemy odważni jego śmiałością. I mam nadzieję, że będzie ona trwać długo po wybrzmieniu wszystkich podziękowań i pożegnań." Steven Spielberg podczas rozdania Oscarów, 21 marzec 1999
za Film.org.pl

"Kubrick udowodnił, że potrafi zrobić wszystko: widowisko science-fiction ("2001: Odyseja kosmiczna"), stworzyć historyczną superprodukcję za miliony ("Spartakus"), opowiedzieć komedię ("Dr. Strangelove"), zrealizować horror ("Lśnienie") i nakręcić film wojenny ("Full Metal Jacket"). Tyle legend, ile projektom powstałym, towarzyszyło tym, których Kubrick ostatecznie nie nakręcił: "Napoleonowi" oraz "The Aryan Papers" (miało być przejmującą opowieścią o Holokauście). Dla niego kino nie miało ograniczeń. Reżyserowi przysługiwała taka sama wolność jak pisarzowi, który sam sobie kupił papier do maszyny.

Paradoksalnie Kubrick często miewał problemy ze studiami finansującymi jego filmy. Windował budżety i uchodził za ogólnie trudnego we współpracy, nieznośnego i drobiazgowego. Dziś właśnie te drobiazgi pozwalają snuć niekończącą się liczbę teorii na temat jego obrazów, prowadzić interpretacje w rozmaitych kierunkach i odkrywać opowiedziane przez niego historie na nowo. Sztuka Kubricka pozostała bowiem tak samo jak jej twórca czymś nigdy do końca nieodgadnionym i nigdy nieudzielającym odpowiedzi na wszystkie pytania."
Urszula Lipińska / wnas.pl