13. Bałtyckie Spotkania Ilustratorów Opinie (1)

Bałtyckie Spotkania Ilustratorów corocznie przyciągają uwagę nie tylko miłośników literatury i pięknej ilustracji, ale również pisarzy, wydawców i oczywiście samych ilustratorów. Każda edycja projektu składa się z interdyscyplinarnych działań promujących literaturę i sztukę dziecięcą. Nadbałtyckie Centrum Kultury przez kilka dni staje się forum wymiany myśli, doświadczeń i wspólnej pracy ilustratorów pochodzących z różnych krajów.

Tematem tegorocznej edycji są wilki i wilkołaki - częsty motyw legend i mitologii wielu krajów europejskich, szczególnie silnie zakorzeniony w dziedzictwie kulturowym państw bałtyckich.



Biegnąc z Wilkami - wystawa ilustracji

Wystawa Biegnąc z wilkami składa się z prac 25 artystów z Estonii, Litwy i Łotwy. Przygotowana została specjalnie na tegoroczne Międzynarodowe Targi Książki w Londynie, gdzie te trzy kraje bałtyckie zostały zaproszone jako goście honorowi.

Artyści, których prace zgromadzono na wystawie, na prośbę kuratorki Viive Noor podjęli motywy wilka i wilkołaka. Koncepcja wystawy powstała z inspiracji tradycyjnymi opowieściami zgromadzonymi przez Clarissę Pinkolę Estés w książce Biegnąca z wilkami.

Wilk jest zwierzęciem nacechowanym silnymi znaczeniami w kulturze europejskiej. Dał też początek legendom o wilkołakach inspirując powstanie tych mitycznych stworów. Jednak wilkołaki, które zobaczymy na wystawie nie będą obrazować dosłownie stworzeń spotykanych w dawnych legendach, gdzie przedstawiane były przede wszystkim jako ludzie zmieniający się w wilki na mocy paktu z diabłem. Wilki i wilkołaki w oczach artystów nabierają symbolicznego znaczenia, są częścią ludzkiej natury, obrazem niewypowiedzianego. W prezentowanych ilustracjach wilkołaki utożsamiane są z siłami witalnymi. Ich tłem, ale i środowiskiem, z którego wyrosły jest dziewicza przyroda krajów bałtyckich - gęste lasy, pojezierza, ukryte wśród borów polany obecne w licznych prezentowanych pracach. Ilustracje powstały przy wykorzystaniu różnych technik i są bardzo różnorodne stylistycznie, w niektórych widoczny jest wpływ lokalnej kultury ludowej, inne są na wskroś nowoczesne. Razem tworzą wielobarwny, oniryczny świat umiejscowiony w nadbałtyckim, mitycznym lesie i zamieszkany przez fantastyczne stwory, które przemówią do wyobraźni zarówno dzieci, jak i dorosłych.

Artyści biorący udział w wystawie:

ESTONIA: Made Balbat, Katrin Ehrlich, Kristi Kangilaski, Kadi Kurema, Giulia Landonio, Anne Linnamägi, Regina Lukk-Toompere, Ülle Meister, Jüri Mildeberg, Lucija Mrzljak, Gerda Märtens, Viive Noor, Marja-Liisa Plats, Priit Rea, Ulla Saar, Jonas Taul, Urmas Viik , Kadri Ilves, Joonas Sildre, Elina Sildre

LITWA: Ieva Babilaitė, Inga Dagilė ,Lina Dūdaitė, Lina Itagaki, Rasa Joni, Dalia Karpavičiūtė, Aušra Kiudulaitė, Akvilė Magicdust, Martynas Pavilonis , Rimantas Rolia, Elena Selena, Karolis Strautniekas, Kotryna Zylė, Lina Žutautė

ŁOTWA: Elīna Brasliņa, Rūta Briede, Roberts Koļcovs, Gunārs Krollis, Gundega Muzikante, Aleksejs Naumovs, Arta Ozola-Jaunarāja,Anita Paegle, Reinis Pētersons, Juris Petraškeviče, Anda Strautniece, Gita Treice, Anna Vaivare

Wystawa czynna codziennie 5 października - 4 listopada 2018 /z wyjątkiem 21 października/, w godz. 10.00 - 18.00


Szymon Góralczyk i Basia Songin, Karawana Opowieści, Bajki, baśnie i legendy krajów nadbałtyckich

W wielu historiach pojawiają się istoty magiczne, które pomagają lub zagrażają bohaterom opowieści. Bardzo często są to wilki, które jednak nie zawsze muszą być strasznymi bestiami. Zapraszamy do świata magii, tajemnicy i niezwykłych zdarzeń. Bajki, baśnie i legendy krajów nadbałtyckich przedstawione zostaną przy pomocy głosu, gestu i muzyki granej na nietypowych instrumentach, takich jak wilcze basy, kantele czy tank drum. Zapraszamy dorosłych i dzieci do wspólnej zabawy.

Szymon Góralczyk - bajarz i poszukiwacz. Wierzy w moc słowa, które może kształtować rzeczywistość.

Basia Songin - z wykształcenia choreograf, z doświadczenia performerka muzyczna i teatralna. Jej ukochanym instrumentem i towarzyszem wielu historii jest Wilczyca zwana też czasem Wilczymi Basami.

Karawana Opowieści to grupa pasjonatów, którzy opowiadają, śpiewają i grają.

"Poszukujemy historii o różnej fakturze: wzruszających, humorystycznych, z morałem, czy celną pointą. Zawarte są one w bajkach, baśniach, legendach i pieśniach.
Wiele z nich powstało lata temu, ale ich treści wciąż są aktualne, wywołują skrajne emocje, pobudzają wyobraźnię, przypominają o dawnych czasach i świecie, jaki kiedyś istniał. Podchodzimy do dziedzictwa kulturowego z szacunkiem. Chcemy przypominać o nim, dzielić się z innymi pięknem tych opowieści oraz mądrościami w nich zawartymi."

Panel Ilustratorów

Kameralne spotkanie moderowane przez Anitę Wincencjusz-Patynę, podczas którego zaproszeni goście porozmawiają na bliskie im tematy. Ilustratorki będą opowiadać nie tylko o wilkach i wilkołakach, ale również o ulubionych książkach (ilustrowanych!) oraz dawnych i współczesnych twórcach ilustracji książkowej, o swoim stosunku do tradycji, preferowanych technikach rysunkowych i malarskich, jak również o materiałach i narzędziach. Zdradzą sekrety dotyczące procesu twórczego - od poszukiwania inspiracji, tworzenia wstępnych koncepcji i szkiców, przez sposoby projektowania i prowadzenia narracji wizualnej, do finalnych przedstawień. Opowiedzą także o pozycji ilustratora na rynku księgarskim na Litwie, Łotwie oraz w Estonii i Polsce - o nakładach, nagrodach, konkursach i planach na przyszłość. Ale też o tym, co sprawiło, że zostały ilustratorkami. Oraz co jest najtrudniejsze w narysowaniu... wilka.

Warsztaty z ilustratorami

Kotryna Zylė (Litwa) - Strachy precz

Wszyscy się czegoś boimy. Czasami nasze lęki przypominają głodne wilki niszczące nas od środka. Aby pozbyć się tych "bestii", należy przyjrzeć się im z bliska, powitać uprzejmie, a następnie dać im odejść. Kotryna Zylė zaprosi dzieci i dorosłych, aby z pomocą papierowych wilków odpędzili swoje lęki.

Przed warsztatem prowadząca opowie o swojej "Wielkiej książce stworzeń". Powie, dlaczego mitologiczne postacie były tak ważne dla ludzi w dawnych czasach i od jakich lęków chroniły ludzi.

Autorka książki odsłoni też kulisy tworzenia ilustracji oraz ujawni osobiste sekrety, niektóre bardzo zabawne!

Kotryna Zylė - autorka książek i ilustracji. Głównym tematem jej pracy jest mitologia litewska.

Paulina Daniluk (Polska) Dzieciaki-wilkołaki - kły, ogony, pazury - wilkołaki z tektury

Podczas warsztatów dzieci przeobrażą się w Wilkołaka - tajemniczą, dziką istotę kochającą wolność i naturę. Na zajęciach wykonają maski, ogony i pazury, poczują zwierzęcy instynkt i posłuchają wycia wilków oraz być może wspólnie zawyją do księżyca: auuuuuuuu!

Paulina Daniluk - projektantka, graficzka, ilustratorka. Współtwórczyni marki odzieżowej Warzywa.

Viive Noor (Estonia) i Gundega Muzikante (Łotwa) 'Głęboko w lesie' czyli jak za pomocą różnych technik uzyskać iluzję głębi na płaszczyźnie

Łączenie różnorodnych, inspirowanych naturą kształtów oraz miękkich, ostrych i rozmytych struktur może sprawić, że obraz mimo swojej płaskiej powierzchni, będzie się wydawał przestrzenny. Tę możliwość wykorzystają uczestnicy warsztatów. Posługując się różnymi technikami stworzą prace o bogatej, kontrastowej fakturze, które następnie staną się częścią wspólnego, wielkoformatowego kolażu.

Viive Noor - znana i ceniona ilustratorka książek, kuratorka wielu wystaw w Estonii i za granicą. Członkini zarządu Estońskiego Związku Grafiki Projektowej, związana z Estońskim Centrum Literatury dla Dzieci, organizatorka i kuratorka Tallińskiego Triennale Ilustracji.

Gundega Muzikante - artystka i ilustratorka. Od trzydziestu lat uczestniczy w wystawach graficznych, ilustruje książki i czasopisma dla dzieci, podręczniki, z powodzeniem debiutowała w animacji. Wielokrotnie zdobywała nagrody na krajowych i międzynarodowych konkursach sztuki książkowej. Działa aktywnie w łotewskim oddziale IBBY.

Viive Noor i Gundega Muzikante Urodzony z cienia

Na warsztatach cień wyjdzie z cienia i stanie się pierwszoplanowym bohaterem! Przy jego pomocy dzieci uwolnią swoją wyobraźnię i kreatywność. W nastrojowym półmroku pobawimy się w rzucanie cieni swoich rąk i przygotowanych wcześniej szablonów. Następnie uczestnicy warsztatów przekształcą to, co zobaczyli w niesamowite postaci.

Warsztaty dla grup:

Monika Sobczak-Konca Wilcze tropy

Tropy zwierząt są ciekawym materiałem badawczym dla przyrodników, ale można je również wykorzystać w kompozycji plastycznej. Uczestnicy warsztatów będą rysować ślady różnych zwierząt
a następnie przygotują matrycę i powielą ślady przy użyciu farby drukarskiej.

Monika Sobczak-Konca: Malarka, scenografka, animatorka kultury

Grazyna Rigall Nie taki wilk straszny jak go malują

Wilk najczęściej przedstawiany jest w kontekście negatywnym. Jego wygląd i cechy charakteru wzbudzające powszechny lęk. Jednak zwierzęta te mają też wiele zalet, między innymi opiekuńczość, waleczność i umiłowanie wolności. Na warsztatach wykonamy portrety wilków przedstawiając wilki
w pozytywnym świetle.

Grazyna Rigall Wilk morski

Wszyscy wiemy, że wilk morski to doświadczony, stary marynarz. Co się jednak stanie jeśli potraktujemy to określenie dosłownie i wyobrazimy sobie, że istnieje takie zwierzę?
Jak mógłby zmienić się wygląd wilka, gdyby jego naturalnym środowiskiem stało się morze?
Wspólnie spróbujemy stworzyć ogromnego wilkowodnego stwora.

Grażyna Rigall: Malarka, autorka ilustracji dla dzieci, graficzka. Od 1997 projektuje i wykonuje unikatowe lalki, które wykorzystuje w swoich instalacjach.

Wykład Małgorzaty Litwinowicz: Strach ma wielkie oczy. Strach ma piękne oczy. O wilkach i ich krewniakach w mitach i opowieściach

Jest taki zapomniany w naszej kulturze czas: szara godzina. Po francusku nazywa się une heure entre un chien et un loup - godzina między psem a wilkiem. To ten moment, kiedy dzienne światło przygasa i widać jeszcze blask zachodu, ale idzie już noc, a wraz z nią otwiera się przestrzeń tego, czego się boimy. Strach ten, ożywiany wyobraźnią, przybiera rozmaite kształty: coś przemyka się skrajem pola, w gęstwinie błyszczą żółte oczy, a trzask suchej gałązki czy wołanie sowy podsycają narastające poczucie: oto czai się coś niewiadomego, oto coś się w ciemnościach kryje.

W wielu kulturach ten nieokreślony strach przybiera wilczą postać, w licznych mitach i opowieściach to zwierzę jest czarnym charakterem o złych zamiarach i mrocznych intencjach. Przywołam i zinterpretuję opowieści z tradycji różnych ludów, szukając w nich nie "wilka złego", ale ukrytej fascynacji i tęsknoty za wolnością, swobodnym nocnym biegiem, solidarnością watahy, dzielnością i godnością wader.

To się wszystko świetnie składa: szara godzina opowieści, szare futro wilka. Wahanie czy nie pobiec w las, moment pogranicza: między bezpieczeństwem domu a wołającym światem. Do tej wędrówki zapraszam - w wykładzie, który bardziej jest opowieścią.

Małgorzata Litwinowicz: Opowiadaczka, współzałożycielka Stowarzyszenia Grupa Studnia O. Kuratorka programu Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Opowiadania w Warszawie (od 2006). Pracuje w Instytucie Kultury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim i zajmuję się tam historią kultury XIX wieku.

Projekcje Filmów Fabularnych

Wilczyca - polski horror z 1982 r. w reżyserii Marka Piestraka. Fabuła została osadzona w drugiej połowie XIX w. Opowiada historię Kacpra Wosińskiego, uczestnika walk narodowo-wyzwoleńczych, który na wieść o agonii żony powraca do domu. Kobieta, pod jego nieobecność prowadząca rozwiązłe życie i parająca się czarną magią, w ostatnich słowach przeklina męża. Po jej śmierci Kacpra zaczyna prześladować wilczyca, a w okolicy pojawia się młoda hrabina Julia łudząco podobna do nieżyjącej Maryny...

November - estoński horror Rainera Sarneta z 2017 r. Akcja filmu rozgrywa się w pogańskiej estońskiej wiosce, trapionej przez zarazę, wilki i różnej maści demony. Główną bohaterką jest młoda chłopka Liina, rozpaczliwie i beznadziejnie zakochana w Hansie, chłopaku ze wsi. Bezbrzeżna tęsknota powoduje, że dziewczyna zamienia się w wilkołaka...