Dobrobyt potrzebuje zasobnej metafory. Możemy więc skojarzyć dobrobyt, dostatek, a nawet dobre dochody z masywami górskimi. To, co uważamy za przygodę górską: podziw i marsz, ryzyko i doświadczenie, poznanie ludzkich reakcji na piękno i lęk, znają nie tylko zdobywcy Mount Everestu.
Góry inspirują do pokonania samego siebie, szczyty są nagrodą dla najwytrwalszych szczęściarzy, a nie inwestorów kiczowatej fototapety ze skałą i strumieniem.
Do debat areopagowych na temat dobrobytu zaprosiliśmy ludzi, którzy - w nawiązaniu do metafory - widzieli góry pieniędzy. Wśród nich prezes banku centralnego Szwajcarii, ministrowie finansów, profesorowie ekonomii. Razem z nimi ci, którzy obserwowali szczyty ludzkich możliwości - osobistych i zbiorowych, antropolodzy, psychologowie i społecznicy. Ze szczególnym szacunkiem myślimy o dorobku myśli niezapomnianego śp. ks. Józefa Tischnera, związanego z Instytutem Nauk o Człowieku w Wiedniu. Filozof z tego kręgu również będzie z nami. Nasi goście będą jak diagności.
Dorobek wielu z nich dał klucze do pojęć: dobrobyt, dobrostan, dobroczynność.
Zbyt wiele lat myślałem, że sukces w relacjach międzyludzkich to łatwość nawiązywania kontaktów. Dziś wiem, że sztuka tych relacji to umiejętność administrowania dystansem.
Podobnie, dojrzała refleksja o dobrobycie i posiadaniu czegokolwiek przenosi akcent z aspiracji na umiejętność. Z samoograniczeniem włącznie. Na naszych oczach roztrwoniono tyle majątków i dorobku ludzkiego w ogóle, że zawsze wracały pytania o człowieka. Nie tyle, ile miał, ale kim był marnotrawiący lub agresor. Ze strachu lub poprawności nie pytamy tych, których naprawdę trzeba pytać o majątek, dochód, inwestowanie. Stereotyp: osobiste równa się nietykalne funkcjonuje równie karykaturalnie jak firanka biznes klasy w lokalnym samolocie.
Biblijna metafora posiadania to talent, a opatrznościowe połączenie to dar Boski i pomnażająca aktywność człowieka. Niemoralna jest gnuśność, czyli agresywne lenistwo i zachłanność przez zasiedzenie, które prowadzi do morderstwa syna właściciela majątku. Biblia mówi, że niebo jest nagrodą nie za "ile", tylko "jak". Dobroczynnością rządzi ten sam mechanizm, nazywany od wczesnego chrześcijaństwa jałmużną. Trudno w to uwierzyć, ale była wynikiem wyrafinowanej kalkulacji, różnicą między ceną żywności codziennej a postnej, najtańszej z możliwych.
Z miłością dołączamy do zaproszeń medytację nieszporną za Jana Pawła II. Gdy nadejdzie wieczór piątej rocznicy Jego śmierci, niech nas łączy wdzięczność.
ks. Witold Bock
19 marca, piątek, godz. 18.00
Polska Filharmonia Bałtycka
DOBROBYT
PIENIĄDZE I DUCH
DEBATA
Głos zabiorą
JEAN-PIERRE ROTH
Ekonomista, były prezes szwajcarskiego banku centralnego.
Studiował w Genewie, uzyskując stopień doktora. Studia podyplomowe odbył w Stanach Zjednoczonych. Prowadził zajęcia dydaktyczne, m.in. na uniwersytecie w Genewie. Przez ponad piętnaście lat pracował w różnych sektorach Swiss National Bank w Bernie i Zurychu. Od 1 stycznia 2001 roku do 1 stycznia 2010 roku sprawował funkcję członka rady zarządzającej szwajcarskiego banku centralnego, a od marca 2006 roku jej przewodniczącego, prezesa banku.
Był przedstawicielem Szwajcarii w Międzynarodowym Funduszu Walutowym (MFW) w Waszyngtonie. W latach 2006-2009 sprawował funkcję prezesa zarządu Bank for International Settlements (BIS) w Bazylei. Od roku 2007 do roku 2009 reprezentował Szwajcarię w Financial Stability Board.
KRZYSZTOF MICHALSKI
Profesor filozofii na Uniwersytecie Warszawskim i na Boston University, rektor Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu.
Autor m.in. książek: "Heidegger i filozofia współczesna", "Logika i czas", ostatnio "Płomień wieczności. Eseje o myślach Nietzschego", redaktor serii "Rozmowy w Castel Gandolfo". Założyciel - wraz z Józefem Tischnerem - Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu. W latach 80. instytut stał się ważkim centrum spotkań i współpracy między uczonymi z Europy Środkowej i Wschodniej a środowiskami naukowymi na Zachodzie. Obecnie zaliczany jest do najważniejszych europejskich centrów naukowych, w którym realizowane są projekty z dziedzin nauk politycznych, społecznych i humanistycznych. Uczeń Leszka Kołakowskiego, przyjaciel ks. Józefa Tischnera.
Gospodarze wieczoru
LESZEK BALCEROWICZ, ekonomista
ks. KRZYSZTOF NIEDAŁTOWSKI, duszpasterz środowisk twórczych
20 marca, sobota, godz. 18.00
Polska Filharmonia Bałtycka
DOSTATEK
DEBATA
Głos zabiorą
Skąd się bierze bogactwo narodów?
LESZEK BALCEROWICZ
ekonomista, były prezes Narodowego Banku Polskiego, były wicepremier i minister finansów, przewodniczący Rady Fundacji Forum Obywatelskiego Rozwoju - FOR
Jak się mierzy dobrostan?
JANUSZ CZAPIŃSKI
psycholog społeczny, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, od 1991 roku bada jakość życia Polaków w czasie zmian społecznych
Czy dobrobyt rodzi tylko dobre owoce?
WOJCIECH BURSZTA
antropolog kultury, kulturoznawca, eseista i krytyk kultury, profesor, kierownik Katedry Antropologii Kultury w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej
Czy byt jest dobry?
KRZYSZTOF MICHALSKI
profesor filozofii Uniwersytetu Warszawskiego i Boston University, jeden z założycieli, obecnie rektor, Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu
Moderatorzy
JERZY BRALCZYK, językoznawca
MACIEJ WIERZYŃSKI, dziennikarz
21 marca, niedziela, godz. 18.00
Polska Filharmonia Bałtycka
NIEDOSTATEK
DEBATA
Głos zabiorą
Czy bieda jest dziedziczna?
DANUTA KUROŃ
animatorka kultury, oświaty i środowisk lokalnych, prezes Fundacji Edukacyjnej Jacka Kuronia, współtwórczyni Uniwersytetu Powszechnego w Teremiskach
Czy naukowcy mogą uratować biednych?
MIROSŁAW GRONICKI
ekonomista, były minister finansów, pracował za granicą, m.in. na Uniwersytecie Pensylwanii, w Banku Światowym i ONZ
Kiedy praca daje więcej niż pieniądze?
JACEK SANTORSKI
psycholog biznesu, pionier profesjonalnej psychoterapii w Polsce, doradca przedsiębiorców i menedżerów w zakresie sztuki życia i odpowiedzialnego biznesu
Kiedy kryzys uzdrawia gospodarkę?
DARIUSZ FILAR
ekonomista, były członek Rady Polityki Pieniężnej, niegdyś visiting professor na University of Michigan, profesor Uniwersytetu Gdańskiego
Moderatorzy
MACIEJ WIERZYŃSKI, dziennikarz
KS. KRZYSZTOF NIEDAŁTOWSKI, duszpasterz środowisk twórczych
21 marca, niedziela, godz. 13.30
Polska Filharmonia Bałtycka
DLACZEGO LEPIEJ Z MĄDRYM ZGUBIĆ
NIŻ Z GŁUPIM ZNALEŹĆ?
CZYLI PROFESOR JERZY BRALCZYK
O PRZYSŁOWIACH NA TEMAT PIENIĘDZY I BOGACTWA
Gość specjalny
JERZY BRALCZYK
Językoznawca, specjalista w zakresie języka mediów, reklamy i polityki, nauczyciel akademicki. Zasiada w Prezydium Rady Języka Polskiego PAN, jest członkiem Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, Komitetu Językoznawstwa PAN oraz Rady Etyki i Ładu Informacyjnego przy Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.
W TVP Polonia prowadził cotygodniowy program "Mówi się", a w TVN Lingua audycję "Na słówko". W Polskim Radiu codziennie głosi "Słowo o słowie". Autor m.in. "Leksykonu zdań polskich", "444 zdań polskich" i "Porzekadeł na każdy dzień". Z pasją kolekcjonuje wydania "Pana Tadeusza" oraz podręczniki o dobrym zachowaniu i mówieniu.
Gospodarz spotkania
WOJCIECH BURSZTA, antropolog kultury
