25. Festiwal Szekspirowski w Gdańsku

Jubileuszowa 25. edycja Festiwalu Szekspirowskiego w Gdańsku odbędzie się w dniach 30 lipca - 8 sierpnia 2021 roku. Zobaczymy na nim spektakle z: Portugalii, Włoch, Litwy i Belgii oraz z Polski. Organizatorami Festiwalu Szekspirowskiego są Gdański Teatr Szekspirowski i Fundacja Theatrum Gedanense.

Tegoroczny Festiwal odbędzie się w formule hybrydowej. To szczególna edycja, nie tylko ze względu na ćwierćwiecze tego prestiżowego wydarzenia. To pierwszy Festiwal, który odbędzie się bez swojego założyciela i Dyrektora artystycznego, Profesora Jerzego Limona, zmarłego w marcu 2021 roku. Program tegorocznego Festiwalu jest Jego dziełem.

Festiwal zainauguruje pierwsza własna produkcja Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego - "Burza" Williama Szekspira w reżyserii Szymona Kaczmarka. Premiera spektaklu odbędzie się 8 lipca 2021 roku. Ważnym punktem programu 25. edycji Festiwalu będzie również dzieło jednego z czołowych litewskich twórców teatralnych, Oskarasa Koršunovasa, zdobywcy najważniejszych europejskich nagród teatralnych. Jego "Otello" w wykonaniu aktorów Teatru OKT z Wilna jest już siódmą realizacją dzieł Szekspira w dorobku reżysera. Wiele z jego przedstawień: "Sen nocy letniej", "Romeo i Julia". "Miranda" (oparta na "Burzy") gościło na Festiwalu Szekspirowskim w Gdańsku, zyskując uznanie jako najlepsze spektakle - zarówno ze strony publiczności, jak i krytyków. Jak mówi Oskaras Koršunovas, teatr jest instrumentem, który pomaga lepiej poznać siebie i społeczeństwo, w którym żyjemy. Powodem, dla którego tak często sięga po dramaty Szekspira, jest fakt, że należy on do dramaturgów, którzy w swoich dziełach tworzą doskonałe matryce dla współczesnego świata. Wydarzeniem tegorocznego festiwalu będzie z pewnością dzieło portugalskiego reżysera Tiago Rodriguesa, zrealizowane z zespołem Teatro Nacional D. Maria II - spektakl "Antoniusz i Kleopatra". To poetycka i rozbudowana adaptacja sztuki Szekspira, inspirowana po części tekstem Plutarcha o Marku Antoniuszu w "Żywotach Sławnych Mężów", po części filmem Josepha L. Mankiewicza "Kleopatra" (1963), a także innymi historiami zebranymi na temat tych postaci. Tiago Rodrigues, jeden z najbardziej fascynujących autorów i reżyserów współczesnego teatru, podaje nam swoją własną wizję mitu.
Miłośników teatru na najwyższym światowym poziomie ucieszy również najnowszy spektakl słynnego belgijskiego zespołu Needcompany "Billy's Violence" zrealizowany przez flamandzkiego reżysera i artystę wizualnego Jana Lauwersa na podstawie 13 tragedii Szekspira, który zobaczymy tuż po premierze w Barcelonie. Zadaje on pytania o to, co we współczesnym świecie oznacza przemoc w sztuce i dlaczego tak lubimy ją oglądać. Czy jest dziś postrzegana inaczej, niż na przełomie XVI i XVII wieku?

Podczas 25. edycji Festiwalu będzie również miała miejsce światowa premiera najnowszego spektaklu włoskiej grupy ImPerfect Dancers, której pełne ekspresji, piękne wizualnie taneczne spektakle spotkały się z dużym uznaniem gdańskiej publiczności podczas ostatnich edycji festiwalu. Po zrealizowanych wcześniej spektaklach: "Lady Makbet" i "Hamlecie", trylogii dopełni najsłynniejsza historia miłosna na świecie: "Romeo i Julia".

Konkursy SzekspirOFF

Na program Festiwalu Szekspirowskiego w Gdańsku, oprócz Nurtu głównego, składają się również wydarzenia w Nurcie SzekspirOFF, który już od 6 lat odbywa się w formule konkursowej. W ramach SzekspirOFF prezentowane są dzieła niezależnych i alternatywnych artystów, w twórczy sposób interpretujących dzieła Williama Szekspira.
W dwóch konkursach organizowanych w ramach tego nurtu - SzekspirOFF Produkcje i SzekspirOFF Prezentacje - mogły wziąć udział OFF-owe, niezależne zespoły teatralne, a także twórcy indywidualni z Polski i zagranicy - artyści teatru, tańca, performerzy oraz twórcy form multimedialnych.
W Konkursie SzekspirOFF Produkcje nagrodą jest dofinansowanie produkcji wydarzenia artystycznego, opartego na twórczości Williama Szekspira oraz jego premierowa prezentacja podczas 25. Festiwalu Szekspirowskiego w Gdańsku. Kwota wsparcia dla każdej z artystycznych produkcji to 10 tysięcy brutto. W Konkursie wyłoniono troje laureatów.

Konkurs SzekspirOFF Prezentacje dotyczy wydarzeń artystycznych, których twórcy, zakwalifikowani do finału, zaprezentują się szerokiej publiczności w trakcie Festiwalu i powalczą o nagrody finansowe o łącznej puli 15 tysięcy złotych. W Konkursie SzekspirOFF Prezentacje wyłoniono dziesięcioro laureatów, których w trakcie Festiwalu oceniać będzie trzyosobowe Jury w składzie: Anda Rottenberg, Piotr Cieplak i Małgorzata Sikorska-Miszczuk. Laureaci obydwu Konkursów mogą również otrzymać Nagrodę Publiczności oraz Nagrodę Festiwalowej Gazety "Shakespeare Daily".

- To już druga edycja w nowej formule Konkursu SzekspirOFF podzielonego na dwa moduły i dającego wsparcie produkcyjne wybranym spektaklom. Mamy w tym roku przedstawienia dramatyczne, lalkowe, taneczne i muzyczne, a każde z nich odważnie dialoguje z twórczością Szekspira. - mówi kuratorka Nurtu SzekspirOFF Katarzyna Knychalska.

Spektakle Głównego nurtu 25. Festiwalu Szekspirowskiego

"Burza", reż. Szymon Kaczmarek, Gdański Teatr Szekspirowski
"Antoniusz i Kleopatra" reż. Tiago Rodrigues, Teatro Nacional D. Maria II, Lizbona, Portugalia
"Romeo i Julia" Walter Matteini & Ina Broeckx, imPerfect Dancers, Włochy
"Otello" reż. Oskaras Korsunovas, OKT, Wilno, Litwa
"Billy's Violence" reż. Jan Lauwers, NeedCompany, Belgia

Oprócz spektakli prezentowanych w Nurcie głównym na program 25. Festiwalu Szekspirowskiego złożą się również:

3 POLSKIE SPEKTAKLE BIORĄCE UDZIAŁ W KONKURSIE O ZŁOTEGO YORICKA
NURT SZEKSPIROFF - łącznie 14 WYDARZEŃ
SPEKTAKLE I WYDARZENIA TOWARZYSZĄCE - online



OPISY SPEKTAKLI

"BURZA"
William Szekspir
produkcja: Gdański Teatr Szekspirowski
przekład: Stanisław Barańczak
reżyseria: Szymon Kaczmarek
planowana premiera: 8 lipca 2021 roku w GTS

BURZA. Nadchodzi, trwa, a może właśnie przeszła?
Dwa światy - pierwszy i trzeci. I mała wyspa na peryferiach, o którą rozbijają się fragmenty, strzępy wielkiego świata.
Globalna polityka. Handel. Przemysł. Wpływy. Układy góra-dół i lewo-prawo.
Mały terroryzm i wielkie konsekwencje. Mój i Twój strach. BURZA w nas.
Odarci z godności i własności bohaterowie szukają nowego początku, nowej NADZIEI.
I zemsty.

Reżyseria i światło: Szymon Kaczmarek
Scenografia: Kaja Migdałek
Kostiumy: Marta Śniosek-Masacz
Opracowanie muzyczne: Żelisław Żelisławski

Obsada:
Paweł Charyton - Ferdynand
Mikołaj Chroboczek - Alonzo
Wiktoria Dudek - Miranda
Marcin Gaweł - Kaliban
Sławomir Głazek - Gonzalo
Sylwia Gola - Sebastian
Filip Jasik - Trinkulo
Mateusz Król - Antonio
Maciej Pesta - Ariel
Wojciech Sikora - Stefano
Paweł Smagała - Prospero
Piotr Srebrowski - Kapitan
_______________________________

"ANTONIUSZ i KLEOPATRA"
William Szekspir
reż. Tiago Rodrigues
Teatro Nacional D. Maria II, Portugalia

Mężczyzna i kobieta. Zachód, Wschód. Tybr, Nil. Miłość i wojna. Intymność, polityka. Antoniusz i Kleopatra. Legendarna historia miłosna między rzymskim generałem a królową Egiptu. To poetycka i rozbudowana adaptacja sztuki Szekspira, inspirowana po części tekstem Plutarcha o Marku Antoniuszu w "Żywotach Sławnych Mężów", po części filmem Mankiewicza "Kleopatra" (1963), a także innymi historiami zebranymi na temat tych postaci.
Tiago Rodrigues, jeden z najbardziej fascynujących autorów i reżyserów współczesnego teatru, podaje nam swoją własną wizję mitu.
Sprowadza historię do dwóch głównych bohaterów - Antoniusza i Kleopatry. Jego spektakl przyjmuje też inną strukturę, niż sztuka Szekspira. Dzieli spektakl na dziewięć pieśni, jak długi wiersz, skupiając się na relacjach i uczuciach, jakie łączą kochanków. Precyzyjnie opisuje gesty, ruchy, a nawet myśli codziennego życia bohaterów.

To więcej, niż teatr. To żywa forma, niepowtarzalna, wymykająca się gatunkowi, nadająca wyrazistości i kształtu aforyzmowi Plutarcha: "Dusza kochanka tkwi w ciele innego". Rezultatem jest dzieło o ogromnej elegancji i subtelności. Oda do miłości.

Produkcja ta powstała w 2015 roku i była prezentowana (w języku portugalskim) na Festiwalu w Awinionie, a następnie ponownie zaprezentowana, po francusku, na Festiwalu Paris Autumn 2016 w Théâtre de la Bastille. Spektakl został wyprodukowany przez Teatro Nacional D. Maria II, jeden z najważniejszych teatrów w Lizbonie, którym obecnie kieruje Tiago Rodrigues.

"OTELLO"
William Szekspir
reż. Oskaras Koršunovas
Teatr OKT, Litwa

"Otello" w interpretacji Oskarasa Koršunovas podejmuje problem Innego, nienawiści, wrogości do niego. Temat pozwala pokazać bohaterów Szekspirowskich, jako tych absolutnie współczesnych, przyjrzeć się aktualnym podziałom między obywatelami państw opiekuńczych a uchodźcami, którzy są trzymani z dala od możliwości, jakie dają tzw. kraje rozwinięte. Zawiera odniesienie do globalnej nowoczesności, demontażu starych murów, ale i wznoszenia nowych. Epoki, w której sztywne struktury władzy stają się realną siłą. Współczesne kryzysy ukazują pilną potrzebę przemyślenia konsekwencji płynących z tzw. nowoczesności. Historia inscenizacji "Otella" może wiele powiedzieć o różnych poglądach na rasę, płeć, narodowość, które dominowały przez stulecia. Otello nie był stanie mówić własnym głosem, realizować własnej wizji, nie wolno mu było kochać. Często był traktowany jako szlachetny, ale nierozsądny człowiek. W tej inscenizacji reżyser zaprasza go do zabrania głosu. Choreografia w znaczący sposób koreluje tu ze scenografią. Stosowane są różne techniki ruchu i tańca, ponieważ , jak uważa reżyser, spektakl musi być tak dynamiczny i żywy, jak współczesny świat. Spektakl jest niezwykle wymagający fizycznie, więc Koršunovas postanowił zaprosić do niego wyłącznie młodych aktorów. Na scenie będą królować młodość, dramat i pasja.

Tekst: William Szekspir
Reżyseria: Oskaras Koršunovas
Muzyka: Antanas Jasenka
Scenografia: Oskaras Koršunovas, Julija Skuratova
Choreografia: Vesta Rasa Grabštaite
Światła: Eugeniusz Sabaliauskas
Wideo: Artis Dzerve
Kostiumy: Julija Skuratowa
Asystent reżysera: Jokubas Brazys

Twórcy:
Antanas Jasenka, Julija Skuratova, Artis Dzerve, Vesta Grabštaitė, Eugenijus Sabaliauskas, Jokūbas Brazys, Kasparas Pocius

Obsada:
Oneida Kunsunga-Vildžiūnienė, Digna Kulionytė, Ambijas Aurelijus Popacius Julia

Produkcja:
OKT/Wileński Teatr Miejski (Vilnius City Theatre) i Teatr Dramatyczny w Kłajpedzie
przy wsparciu Litewskiej Rady Kultury (Lithuanian Council for Culture).
___________________

"BILLY'S VIOLENCE"
Victor Afung Lauwers na podstawie 13 tragedii Williama Szekspira
reż. Jan Lauwers
NEEDCOMPANY, Belgia
premiera: 8 lipca 2021, Teatre Nacional de Catalunya, Barcelona

Co w dzisiejszym świecie oznacza przemoc w sztuce? Dlaczego tak lubimy ją oglądać? Czy przemoc jest dziś postrzegana inaczej niż w XVI-XVII wieku? W "Billy's Violence" 13 tragedii Szekspira jest analizowanych i przepisywanych w taki sposób, by stworzyć nową historię. Przemoc u Szekspira: piąty akt króla Leara, śmierć Cezara, brutalność Tytusa Andronikusa. Czy ich czyny są nieuzasadnione, czy konieczne?

Szekspir jest najczęściej czytanym i adaptowanym na scenę pisarzem, jakiego znał świat. A jednak wiele sztuk wielkiego barda jest praktycznie niemożliwa do wystawienia, nieperformowalna, ze względu na zawartą w nich przemoc, makabryczności, rasizm i mizoginię. Co w dzisiejszym świecie oznacza przemoc w sztuce? Dlaczego tak bardzo lubimy ją oglądać? Czy przemoc jest dziś postrzegana inaczej, niż w XVI-XVII wieku?

Scenariusz: Victor Afung Lauwers
Muzyka: Maarten Seghers
Reżyseria, scenografia, kostiumy: Jan Lauwers
Choreografia: Grace Ellen Barkey

Występują: Nao Albet, Grace Ellen Barkey, Gonzalo Cunill, Martha Gardner, Romy Louise Lauwers, Juan Navarro, Maarten Seghers, Meron Verbelen.

Dramaturgia: Elke Janssens, Victor Afung Lauwers, Erwin Jans
Reżyseria światła: Ken Hioco
Technika i produkcja: Marjolein Demey, Ken Hioco, Tijs Michiels
Asystentka reżysera/ napisy do spektaklu: Nina Lopez Le Galliard

Produkcja: Needcompany
Współprodukcja: Festival Grec de Barcelona, Teatre Nacional de Catalunya, Teatro Español y Naves del Español en Matadero, Teatro Central (Sevilla), Les Salins - Scène Nationale de Martigues, Cultuurcentrum Brugge
Wyprodukowano przy wsparciu Tax Shelter of the Belgian Federal Government oraz Rządu Flandrii.
_____________________

"ROMEO i JULIA"
William Szekspir
choreografia: Walter Matteini, Ina Broeckx
imPerfect Dancers, Włochy

Walter Matteini oraz Ina Broeck o spektaklu:
"Dwoje kochanków w ostatnim dniu życia, ostatnim dniu miłości. Podobnie, jak w przypadku innych naszych produkcji wspólnym mianownikiem będzie fizyczność jako nośnik emocji oraz badanie najbardziej intymnych uczuć i aspektów ludzkiej duszy. Przez uniwersalny język teatru tańca, zbadamy jak uczucia tak stare jak sam świat, zmieniły się , lub nie zmieniły, wraz z upływem czasu. Spektakl będzie punktem wyjścia do przyjrzenia się relacjom międzyludzkim w nowoczesnych czasach. Jak współczesne i gorączkowe tempo w jakim żyjemy zmienia nasze postrzeganie uczuć Romea i Julii?"

Za pomocą retrospekcji publiczność ponownie przeżyje najważniejsze momenty tej historii, tak jak w przyspieszonym filmie, którym obrazy łączą się i zamazują, a następnie nagle odsłaniają swe znaczenia z całą mocą. Opowieść osiądzie w nieokreślonym czasie bez odniesień historycznych, w pewnym sensie w wieczności, ponieważ temat jest wieczny i ponadczasowy. Muzykę, z odniesieniami do słynnej opery Czajkowskiego, uzupełnią tacy autorzy, jak: Vivaldi, Haendel, Monteverdi, Part, Bosso, Richter.
_______________________

O Festiwalu Szekspirowskim w Gdańsku

Organizowany nieprzerwanie od 1997 roku Festiwal Szekspirowski w Gdańsku jest jednym z największych międzynarodowych wydarzeń teatralnych w Europie, jedynym tego typu w Polsce i szeroko rozpoznawalnym w świecie. Jego historia sięga 1993 roku, kiedy Fundacja Theatrum Gedanense zorganizowała pierwsze Gdańskie Dni Szekspirowskie, przekształcone w Festiwal z okazji 1000-lecia Miasta Gdańska. Gdański festiwal jest również jednym z najbardziej utytułowanych w kraju - otrzymał prestiżową EFFE Award 2017/2018 - najważniejszą europejską nagrodę dla festiwali, przyznawaną przez Stowarzyszenie Festiwali Europejskich (EFA - European Festivals Association), przy wsparciu Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego.

Obecnie Festiwal Szekspirowski odbywa się co roku latem w Trójmieście, organizowany jest wspólnie przez Fundację Theatrum Gedanense oraz Gdański Teatr Szekspirowski i ma na swoim koncie blisko 800 wydarzeń zaprezentowanych przez 220 różnych zespołów teatralnych z ponad 40 krajów - m.in. realizacje takich twórców, jak: Peter Brook, Luk Perceval, Lew Dodin, Eimuntas Nekrošius, Oskaras Koršunovas, Roberto Ciulli, Robert Sturua i wielu innych (łącznie podczas dotychczasowych edycji swoje produkcje pokazało ponad 250 reżyserów z całego świata). Jest on międzynarodową platformą wymiany i dyskusji środowisk skupionych wokół teatru. Spotkaniem twórców, publiczności, teatrologów i krytyków z całego świata.
Jest to również wydarzenie w istotny sposób promujące Gdańsk i Trójmiasto na forum krajowym i międzynarodowym. Wyrazem tego jest między innymi, zainicjowana w 2006 roku, Europejska Sieć Festiwali Szekspirowskich, zrzeszająca obecnie 13 festiwali, mająca swoją siedzibę w Gdańsku.

Festiwalowi towarzyszy Konkurs na Najlepszą Inscenizację Szekspirowską sezonu, a nagrodą w nim jest prestiżowy Złoty Yorick, którym nagrodzeni zostali już m.in. Krzysztof Warlikowski, Maciej Prus, Grzegorz Wiśniewski oraz Jerzy Grzegorzewski.

Festiwal Szekspirowski łączy prezentacje spektakli z całego świata z działaniami artystycznymi, warsztatami, spotkaniami z twórcami. Jest platformą wymiany myśli ludzi kultury z różnych stron świata. Od lat w ramach festiwalu organizowany jest bogaty program edukacyjny "Letniej Akademii Szekspirowskiej" kierowany do młodzieży z Polski i zagranicy, który umożliwia jej kontakt z teatrem na najwyższym światowym poziomie oraz spotkania z jego twórcami.