Actus Humanus / Nativitas 2019

Actus Humanus to największy festiwal muzyki dawnej w Polsce i jedna z najważniejszych tego rodzaju imprez europejskich.

Chociaż w polskim krajobrazie święta Bożego Narodzenia kojarzą się ze śniegiem i wichrem, realia narodzin Jezusa to wszak dużo cieplejszy klimat. Niemal taki, jak w Italii - a to właśnie muzyka włoska i włoscy wykonawcy wypełnią większą część głównej serii koncertów grudniowej odsłony festiwalu Actus Humanus 2019.

muzyka poważna - koncerty w Trójmieście

Podczas trzech wieczorów wystąpią najważniejsze dziś na świecie zespoły włoskie specjalizujące się w muzyce barokowej: Europa Galante pod dyrekcją skrzypka Fabia Biondiego, Il Giardino Armonico prowadzony przez flecistę Giovanniego Antoniniego oraz Concerto Italiano pod kierunkiem klawesynisty Rinalda Alessandriniego. Ten pierwszy, zawsze witany w Gdańsku owacyjnie, przywiezie koncerty Antonia Vivaldiego ze słynnego cyklu "La Stravaganza" (11 grudnia) z wydania londyńskiego z 1728 roku. To jednocześnie wizytówka zespołu, repertuar, którym Biondi zasłyną przed laty i wciąż pozostaje jego niedościgłym wykonawcą. Ten drugi zagra program złożony m.in. ze świątecznych koncertów "per il Santissimo Natale", autorstwa największych włoskich mistrzów baroku: Corellego, Manfrediniego, Vivaldiego, Torellego, Legrenziego (12 grudnia). Wieczór będzie okazją do posłuchania także samego Antoniniego, najwybitniejszego w naszych czasach flecisty "barokowego". Ten trzeci zaś sięgnie po utwory klawiszowe Johanna Sebastiana Bacha - przede wszystkim po Wariacje Goldbergowskie - i przestawi ich wersje przetranskrybowane przez swojego szefa na zespół (14 grudnia). Odwróci tym samym jedną z ulubionych praktyk lipskiego kantora. Efektem będzie oszałamiający urodą program Varations on Variations, łączący w idealnych proporcjach niemiecką precyzję i włoski żar.

Główną serię koncertów dopełni żywa legenda wykonawstwa muzyki renesansu - działający od ponad czterdziestu lat Ensemble Clément Janequin i jego szef Dominique Visse. Francuscy śpiewacy przedstawią specjalny program bożonarodzeniowy, którego trzonem jest msza Giovanniego Pierluigiego da Palestrina Hodie Christus natus est (13 grudnia). Podczas wielkiego finału, powracający do Gdańska znakomity Paul McCreesh wraz z zespołem Gabrieli Consort & Players wykonają porywającą Christmette - zrekonstruowaną protestancką mszę na Boże Narodzenie z muzyką m.in. Michaela Praetoriusa (15 grudnia).

Niezwykle interesująco zapowiada się zapoczątkowana w 2017 roku, popołudniowa seria recitali wykonawców polskich. Koncerty są niepowtarzalną szansą nie tylko zetknięcia się - niemal oko w oko - z najwybitniejszymi rodzimymi muzykami wszystkich pokoleń, lecz także poznania rzadko wykonywanego repertuaru, fascynujących transkrypcji czy wysłuchania pełnych cykli największych arcydzieł baroku. Po ponad roku powróci do Gdańska Tomasz Pokrzywiński, jeden z najciekawszych polskich wiolonczelistów młodego pokolenia, i wykona trzy Suity na wiolonczelę solo BWV 1010-1012 Johanna Sebastiana Bacha (11 grudnia). W ten sposób dopełni Bachowski cykl, którego połowę zagrał wiosną 2018 roku. Na festiwal powróci również skrzypek Robert Bachara, który tym razem przywiezie jedyne ocalałe do naszych czasów dzieło austriackiego skrzypka, ucznia Bibera, Johanna Josepha Vilsmayra. Artificiosus Concentus pro Camera to sześć kunsztownych partit na skrzypce solo - artysta wykona pierwsze trzy utwory z tego zbioru (12 grudnia). Wydarzeniem będzie z pewnością koncert gambisty Krzysztofa Firlusa i klawesynistki Anny Firlus, którzy wykonają Sonaty na violę da gamba Carla Friedricha Abla, jeszcze jednego kompozytora z kręgu Bacha (13 grudnia). Repertuar jest wyjątkowy - sonaty odkryte zostały zaledwie trzy lata temu, a ich jedyne źródła zachowały się w bibliotece hrabiów Maltzanów w Miliczu na Dolnym Śląsku, która po wojnie włączona została do zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. Jak zwykle w sobotę (14 grudnia) czeka gdańską publiczność podniebny koncert carillonowy - tym razem w wykonaniu Małgorzaty Fiebig. Na program jej recitalu złożą się transkrypcje jednego z najsłynniejszych cykli w całej literaturze na violę da gamba: Pièces de Violes Françoisa Couperina z 1728 roku. Wreszcie podczas ostatniego recitalu serii popołudniowej zabrzmią Suity francuskie BVW 812-817 Johanna Sebastiana Bacha, które wykona charyzmatyczna dyrygentka i klawesynistka, jedna z kluczowych postaci polskiego wykonawstwa historycznego, Lilianna Stawarz (15 grudnia).



Boże Narodzenie to w naszej kulturze okres wyjątkowy. Ciemny, grudniowy czas oczekiwania na najradośniejsze święta rozświetlamy feerią świateł i upiększamy kolorowymi ozdobami. Ulice Gdańska co roku zachwycają bożonarodzeniowymi iluminacjami, zaś wnętrza jego zabytków rozbrzmiewają najpiękniejszą, równie wielobarwną i zachwycającą, muzyką dawnych wieków. Po raz kolejny dajmy się uwieść jej zniewalającemu czarowi!