Globaltica 2017 Opinie (11)

Muzycy z Indii, Wielkiej Brytanii, Syrii, Iraku, Afganistanu, Pakistanu, Tybetu i Wybrzeża Kości Słoniowej w Gdyni. Bollywood Brass Band i Jyotsna Srikanth w niesamowitym projekcie Carnatic Connection, wielonarodowy kolektyw z przesłaniem - Refugees For Refugees i Wirtuoz Balafonu Aly Keïta z Wybrzeża Kości Słoniowej to kolejni artyści, których w lipcu usłyszymy na Festiwalu Kultur Świata Globaltica. Tym samym poznaliśmy już pełny program tegorocznej edycji wydarzenia.

Festiwal Kultur Świata Globaltica od lat prezentuje tradycje muzyczne z całego świata - zarówno te zachowane w niezmienionej formie, jak i przekształcone przez artystów czerpiących z dokonań muzyki współczesnej. Przez kilka lipcowych dni gdyński Parku Kolibki opanują kultury świata w wielu odsłonach - na scenie głównej i kameralnej usłyszymy koncerty, na łące na terenie festiwalu odbędą się panele dyskusyjne i spotkania autorskie, warsztaty z muzykami, pokazy filmowe i aktywności dla dzieci.

folk / reggae / world - koncerty w Trójmieście

Globaltica już od dwunastu lat prezentuje najciekawsze zjawiska muzyczne z całego świata. Program festiwalu jest pomyślany tak, by pojawiali się na nim artyści, którzy dokonania muzyczne swoich kultur przekazują w niezmienionej formie, jak i ci, którzy przekształcają tradycje, łącząc je z różnymi nurtami w muzyce czy elementami innych kultur. Właśnie ogłoszeni artyści reprezentują ten drugi sposób grania tradycyjnej muzyki.



PAT THOMAS & KWASHIBU AREA BAND (Ghana)

Pat Thomas odegrał wyjątkową rolę w historii zachodnio-afrykańskiej muzyki highlife. Od wczesnych lat siedemdziesiątych był głównym twórcą i wykonawcą tego gatunku, który łączy w sobie tradycyjne elementy muzyki ghanijskiej z brzmieniem instrumentów europejskich.

Urodzony w Agonie, w regionie Ashanti, Thomas otoczony był muzyką od najmłodszych lat swojego życia - jego ojciec był nauczycielem muzyki, a matka prowadziła zespół muzyczny. Jego wujkiem był legendarny ghanijski gitarzysta King Onyina, którego ceniono nie tylko za jego własne nagrania, ale także za jego pionierską współpracę z takimi artystami jak choćby Nat King Cole. Pat spędził wiele lat ze swoim wujkiem, który nauczył go notacji muzycznej. Zaczął też studiować grę na gitarze i perkusji. Szybko stał się cenionym kompozytorem, a jako nastolatek dał się poznać na lokalnej scenie klubowej jako wyjątkowy wokalista.

W późniejszym życiu przeniósł się do Akry i rozpoczął bardzo bliską współpracę z kolejnym wielkim tuzem sceny zachodnio-afrykańskiej, którym był Ebo Taylor. Pod koniec lat 70-tych obaj stali się siłą napędową wyjątkowego stylu muzycznego charakterystycznego dla Ghany, łączącego elementy highlife, afropop i afrobeat. Dzięki swojemu unikalnemu głosowi i wyjątkowemu stylowi wokalnemu Pat stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych artystów z Ghany i zyskał przydomek Mr. Golden Voice of Africa.

Ostatni album Pata wydany w 2015 roku, zatytułowany po prostu Pat Thomas & Kwashibu Area Band - pierwszy od 1991 roku - nagrany został z jego starymi przyjaciółmi - w nagraniu wzięli udział m.in.: Ebo Taylor, legendarny perkusista Tony Allen i kilku innych znaczących dla muzyki afrykańskiej artystów.

https://www.youtube.com/watch?v=KFYXicKoaKg


ALSARAH & THE NUBATONES (Sudan / USA)

Alsarahto urodzona w Sudanie wokalistka, która mieszka i tworzy na Brooklynie. Z grupą The Nubatones tworzą repertuar, w którym melodie grane na lutni oud mieszają się z elektryzującymi, jazzowo-soulowymi liniami basu, a ostre brzmienie instrumentów perkusyjnych tchnie nowe życie w tradycyjne rytmy.

Poszukują doskonałej równowagi między kulturą miejską, nowoczesnością i elementami tradycji, w których się wychowali. Od czasu pierwszego koncertu w październiku 2011 r. grupa występowała w wielu miejscach na całym świecie biorąc udział w najbardziej prestiżowych festiwalach. Docierając do zróżnicowanej wiekowo i etnicznie publiczności, Nubatones udowodnili, że ich muzyka przełamuje wszelkie bariery kulturowe i językowe. Koncert na Globaltice będzie ich pierwszym spotkaniem z polskimi słuchaczami.

https://www.youtube.com/watch?v=0PX8xca4-5E

TRAD.ATTACK! (Estonia)

TRAD.ATTACK! są trójką przyjaciół, którzy postanowili w twórczy i nowoczesny sposób przedstawiać estońską muzykę ludową. Zespół tworzą Sandra Sillamaa, Jalmar Vabarna i Tõnu Tubli. Od czasu ich debiutu w 2014 roku zespół otrzymał 14 nagród muzycznych w Estonii, wydał doceniony na arenie międzynarodowej debiutancki album AH! i koncertował w 28 krajach - od Chile po Malezję, a w Estonii bilety na ich koncerty wyprzedawane były nawet przy ilości 7000 miejsc. Zespół obecnie przygotowuje się do wydania swojej najnowszej płyty Shimmer Gold, której premiera planowana jest na maj 2017 roku. Swoje inspiracje czerpie z archiwalnych nagrań starych estońskich pieśni tradycyjnych, a muzyka ludowa jest tu tylko punktem wyjścia do czegoś zupełnie nowego. W ich twórczości przeszłość łączy się z przyszłością, czego efektem jest muzyka przepełniona radością, energią, miłością, szaleństwem i artystycznym wizjonerstwem.

https://www.youtube.com/watch?v=PMEo5jP-l_c

DAGADANA (Polska / Ukraina / Mongolia)

DAGADANA znakomicie łączy elementy kultury ukraińskiej i polskiej za pośrednictwem jazzu, elektroniki czy world music. Zespół powstał w 2008 roku. Powołały go do życia poznanianka Daga Gregorowicz i pochodząca ze Lwowa Dana Vynnytska. Chociaż sercem ich muzyki są ludowe pieśni z Polski i Ukrainy, to muzycy są bardzo otwarci na elementy pochodzące z tradycji innych kultur. DAGADANA czerpie inspiracje z wielu źródeł: od rodziny i znajomych, z warsztatów muzyki ludowej, z archiwów i licznych opracowań na temat tradycji ludowej.

Obecnie muzycy zwrócili się znacznie bliżej w stronę zapomnianej muzyki ludowej. Ich najnowszy album Meridian'68 zawiera tradycyjne piosenki z różnych regionów Polski (m.in. z Kurpiowszczyzny i Wielkopolski), ludowe pieśni ukraińskie i łemkowskie. Ale usłyszeć można także sporo elementów muzyki chińskiej czy mongolskiej. Dalekowschodnie wpływy są rezultatem spotkania z wyjątkowymi muzykami podczas wizyty zespołu w Pekinie - współpracę z DAGADANA rozpoczęli wówczas Hassibagen z Mongolii oraz Aiys Song z Chin.

https://www.youtube.com/watch?v=MyfhnDhw0CQ


BOLLYWOOD BRASS BAND feat. JYOTSNA SRIKANTH (Indie / Wielka Brytania)

Carnatic Connection jest wspólnym projektem indyjskiej skrzypaczki Jyotsny Srikanth i działającej w Londynie legendarnej grupy Bollywood Brass Band. Instrumenty smyczkowe spotykają się z instrumentami dętymi - wirtuozerska gra na skrzypcach i funkujące dęciaki w połączeniu z energetycznymi bębnami, instrumentalne wersje filmowych pieśni rodem z Bollywood i magiczny świat południowoindyjskich filmów.

Jest to muzyczna podróż ku nowym terytoriom, gdzie spotkać można cudowne skrzypcowe gamaka (rodzaj ozdobników), mridangam (dwumembranowy bęben baryłkowy) i morsing (drumla) - połączenie Bollywood i Carnatic Filmi.

Jyotsna Srikanth jest wiodącą skrzypaczką reprezentującą klasyczny styl karnatyczny - wywodzący się z południowoindyjskiej tradycji. Jej muzyka została wykorzystana w ponad 200 indyjskich filmach. Jest także znaną eksperymentatorką, występującą w wielu projektach prezentowanych na najważniejszych festiwalach world music na świecie.

Bollywood Brass Band to pionierska brytyjska orkiestra dęta, wykonująca z niesamowitą energią i żarem bollywoodzkie melodie i rytmy. Bateria trąb, saksofony, indyjski dhol i ogromny suzafon sprawiają, że z takim składem są jedną z najbardziej barwnych, radosnych i energetycznych grup tego typu w Europie. Dwukrotnie nominowani do nagrody Songlines World Music Awards.

Carnatic Connection to wyjątkowy projekt wyjątkowych artystów, który został zarejestrowany w studio i wydany na CD w 2016 roku, po czym szybko stał się sensacją zarówno na rynku płytowym jak i w kręgach festiwalowych. Koncertowi towarzyszy projekcja na ekranie scen z klasyków kina indyjskiego.

https://www.youtube.com/watch?v=Io80SGw_9XU


LA YEGROS (Argentyna)

La Yegros to charyzmatyczna wokalistka z Buenos Aires, której rodzina wywodzi się z tropikalnych, wiejskich obszarów okolicy lasów deszczowych na północy Argentyny, przy granicy z Brazylią.

Jej muzyka to wybuchowa mieszanka elementów nowoczesnych i ludowych: chamamé dub, połączony z funkującymi dźwiękami copla, cumbia wymieszana z rapem - ten wyjątkowy muzyczny amalgamat sprawia, że jest ona gorąco odbierana przez publiczność na całym świecie.

Energetyczne rytmy i brzmienie akordeonu połączone z elektroniką definiują współczesne oblicze cumbii - gatunku muzycznego, który pierwotnie narodził się w Kolumbii, jednak z czasem rozprzestrzenił się na obszarze całej Ameryki Łacińskiej, docierając także do słuchaczy w Europie. Surowo brzmiący głos wokalistki przywodzi na myśl tradycyjne pieśni rdzennych mieszkańców Amazonii, a jednocześnie płynie w kierunku rapu wykonywanego z ogromną gracją i swobodą. Wszystko to sprawia, iż La Yegros występując przed publicznością przemienia się w prawdziwą królową sceny. Już w jej początkowej twórczości zauważyć można było ogromną różnorodność wpływów - od takich klimatów jak tropicalia, reggae czy dancehall, aż po muzykę ludową.

Najnowszy krążek zatytułowany Magnetismo zawiera kombinację tradycyjnej muzyki argentyńskiej, elektroniki i typowej dla punka energii, będącej do tej pory wyłącznie męską domeną na współczesnej argentyńskiej scenie electro-cumbia. Na materiał złożyły się utwory powstałe i zainspirowane piętnastoma międzynarodowymi trasami koncertowymi, odbytymi przez zespół na przestrzeni ostatnich dwóch i pół roku. Cała płyta została skomponowana w drodze. Globaltica jest częścią trasy promującej najnowszy krążek La Yegros - koncert w Gdyni będzie pierwszym spotkaniem Argentyńczyków z polską publicznością.

https://www.youtube.com/watch?v=ZRsHUCK-Yno


SONGHEE PANSORI LAB (Korea Południowa)

Koreańska wokalistka - Kwon Songhee wraz ze swą grupą Songhee Panasori Lab prezentuje współczesną wersję tradycyjnego pansori.

Pansori, często nazywane koreańską operą, jest rodzajem tradycyjnej muzyki koreańskiej, opowiadającej historie w formie teatru muzycznego, z dwoma muzykami dzielącymi scenę - wokalistą (sorikkun) i perkusistą (gosu). Wokalista odgrywa główną rolę śpiewając, wypowiadając słowa i wykorzystując mowę ciała, podczas gdy rolą perkusisty jest zapewnienie akompaniamentu rytmicznego, oraz wykrzykiwanie słów, których celem jest dodanie przedstawieniu dramatyzmu i pasji. Poprzez swoją wyjątkową rytmikę, niepowtarzalne brzmienie i specyficzną technikę wokalną, pansori jest prawdziwym odzwierciedleniem koreańskiej tradycji artystycznej. Przez UNESCO zostało uznane za Arcydzieło Ustnego i Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości.

Songhee Pansori LAB dokonuje zmian w strukturze i formie tradycyjnego pansori, tworząc nowe utwory widziane ze współczesnej perspektywy, w wyważony sposób zachowując jednak inspirację tradycją. Pansori LAB koncentruje się przede wszystkim na pojedynczych kompozycjach, celowo unikając typowej teatralnej formuły, której sercem zawsze była rola i historia. W skład instrumentarium zespołu wchodzi wokal, instrumenty perkusyjne,, cytra gayageum, piri - rodzaj oboju, a także laptop i programowane urządzenia elektroniczne. Muzycy eksperymentują z różnymi rodzajami brzmień wykorzystując spontanicznie tworzone efekty dźwiękowe i ekspresję głosu ludzkiego. W swojej twórczości łączą tradycyjne pansori z muzyką elektroniczną, ambient i trip hopem.

Kwon Songhee, liderka grupy Songhee Pansori LAB, naukę pansori rozpoczęła w wieku ośmiu lat. Na uniwersytecie Hanyang w Seulu uzyskała tytuł licencjata, a potem magistra tradycyjnej muzyki koreańskiej. Jej zainteresowanie changjak pansori (nowo-tworzone pansori) pojawiło się bardzo wcześnie. Jako aktorka, kompozytorka i reżyserka zajmowała się tym w grupie muzyki tradycyjnej Taroo, a także później w Tan+Emotion - zespole grającym world music. Ostatecznie postanowiła założyć Pansori LAB w celu realizowania własnej wizji changjak pansori.

Koncerty Songhee przepełnione są poruszającymi melodiami, wspaniałymi wokalizami i narracjami, które wraz z przepięknym brzmieniem tradycyjnych instrumentów, dźwiękami elektroniki i energetycznymi bębnami tworzą niepowtarzalny spektakl.

Koncert organizowany jest we współpracy z South Korean Ministry of Culture, Sports, and Tourism, KAMS oraz CSK.

https://www.youtube.com/watch?v=gqj41ji9iig


TENORES DI BITTI (Sardynia)

Grupa Tenores Di Bitti (Remunnu 'e Locu) rozpoczęła swoją działalność w 1974 roku. Reprezentują żywe świadectwo archaicznych korzeni Sardynii poprzez tradycyjny polifoniczny śpiew zwany canto a tenore. Najstarsze ślady tej wyjątkowej muzycznej formy ekspresji odnaleziono na wazie datowanej na rok 3000 przed naszą erą. "Śpiew tenorowy" uznany jest przez UNESCO za Arcydzieło Ustnego i Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości.

Ta chóralna forma intonowania pieśni wymaga czterech głosów męskich, zwanych oche, bassu, contra i mesu oche. Pierwszy wyśpiewuje tekst i improwizuje prowadząc melodię, a pozostałe trzy tworzą harmoniczne tło z wykorzystaniem różnego rodzaju technik wokalnych. Ponieważ canto a tenore to dawna pieśń pasterska, zgodnie z tradycją głosy tworzące tło mają imitować gwizd wiatru, muczenia krów czy beczenia owiec.

W tej tradycji śpiewacy nie zapisują tekstów swoich pieśni - są one przekazywane w formie ustnej z ojca na syna. Utwory Tenores opierają się zazwyczaj na wykorzystaniu improwizowanych tekstów dotyczących wspólnych tematów codziennych doświadczeń - życia wiejskiego, miłości, kwestii społecznych czy religii. Czasem spotykane są także pieśni, w których wykorzystuje się poezję satyryczną.

W trakcie występu, muzycy stoją naprzeciw siebie w kole, niekiedy trzymają się za ręce i tańczą. Podkreśla to moc ich śpiewu, ale także więzy, które łączą ich jako członków pewnej wspólnoty. Jednym z głównych celów zespołu jest dążenie do przywrócenia życia wielu zapomnianym pieśniom.

Tenores Di Bitti (Remunnu 'e Locu) są niezwykłymi artystami, którzy przez ponad czterdzieści lat odgrywają rolę prawdziwych ambasadorów tradycyjnego śpiewu sardyńskiego, promując ten wyjątkowy rodzaj sztuki na całym świecie.

https://www.youtube.com/watch?v=0vxSRfhMyp8


REFUGEES FOR REFUGEES (Syria / Irak / Afganistan / Pakistan / Tybet)

Refugees For Refugees to zespół utworzony przez 10 muzyków będących rezydującymi w Belgii uchodźcami, pochodzącymi z Syrii, Iraku, Afganistanu, Pakistanu i Tybetu.

Wszyscy poruszeni jesteśmy scenami, które widzieliśmy w związku z sytuacją migrantów przybywających do Europy. Z tego powodu belgijska organizacja Muziekpublique zdecydowała się zaprosić około dwudziestu muzyków będących uchodźcami. W ten sposób zebrano grupę wirtuozów z różnych regionów świata, którzy od dłuższego już czasu mieszkali w Belgii, i którzy mają nadzieję, że ich głosy zostaną usłyszane poprzez ich muzykę.

Po wydaniu w maju 2016 roku płyty zatytułowanej Amerli, i jej gorącym przyjęciu przez międzynarodowe media (najlepsza płyta roku wg prestiżowego magazynu fRoots i listy Transglobal Music Chart, recenzja z pięcioma gwiazdkami w BBC Magazine) 10 muzyków biorących udział w sesji nagraniowej postanowiło utworzyć regularny zespół. Pod artystycznym kierownictwem Tristiana Driessensa powstał wspólny repertuar, który ukazał ogromny talent artystów i skarby ich kultury, które do tej pory były praktycznie niezauważane w Europie. Ich twórczość to pomost pomiędzy muzykami pochodzącymi z odległych krajów, tradycjami, które reprezentują, pozwalający im stworzyć wartościowy i innowacyjny muzyczny spektakl będący wynikiem różnorodności i wymiany kulturowej.

W skład grupy weszli doświadczeni muzycy, którzy studiowali na najbardziej prestiżowych uczelniach muzycznych na Bliskim Wschodzie (Damaszek, Bagdad, Aleppo), i którzy występowali w najważniejszych salach koncertowych wzdłuż dawnego Jedwabnego Szlaku. W przeszłości cieszyli się bogatą karierą, międzynarodową sławą i udziałem w różnorodnych projektach. Rzeczywistość zmusiła ich jednak do ucieczki przed katastrofalną sytuacją w swoich krajach. Porzucili większość swoich dóbr, zabierając ze sobą talent i instrumenty. Te talenty okazały się podstawą ich nowego wspólnego dzieła. Razem dążą do opracowania artystycznego projektu, który pomoże im odnaleźć swoje miejsce i ułożyć sobie życie na nowo w Belgii.

https://www.youtube.com/watch?v=MKvNY0mMnGo


ALY KeïTA (Wybrzeże Kości Słoniowej)

Urodzony w Abidżanie w 1969 roku Aly Keïta jest jednym z największych wirtuozów balafonu na świecie. Jego rodzice pochodzący z grupy etnicznej Malinké wywodzili się z długiej linii najznamienitszych griotów w Afryce Zachodniej. Aly, dzięki naukom ojca, już w dzieciństwie doskonale opanował grę na balafonie (prekursorze ksylofonu i marimby). Dorastał otoczony tradycyjnymi instrumentami, takimi jak djembe czy kora, ale jego ulubionym instrument szybko stał się jego pierwszy - wykonany samodzielnie - balafon.

Początki istnienia tego perkusyjnego instrumentu melodycznego z Afryki Zachodniej datuje się na XIV wiek. Jest to rodzaj idiofonu, w którym dźwięk produkowany jest poprzez uderzanie pałeczkami w drewniane płytki różnej długości i grubości. Jako rezonator używane są wysuszone tykwy, w których obecnie otwory zakleja się cienką folią, co daje specyficzne brzęczące brzmienie (tradycyjnie do robienia membran używane były do tego celu bardzo gęste sieci pająków).

Balafon jest z zasady instrumentem griotów - artystów, których zadaniem zawsze było opowiadanie historii, przekazywanie tradycji ustnych, muzycznych i wiedzy pokoleń. Chociaż, tradycja ta jest wciąż żywa w Afryce Zachodniej, to nie ona spowodowała, że Aly stał się znanym na świecie muzykiem. Zawdzięcza to raczej swojej wyjątkowej umiejętności wykorzystania tego blisko 1000-letniego instrumentu w kontekście współczesnej muzyki. Jego twórczość, zakorzeniona w tradycji, z elementami afro-pop, funkującymi rytmami i jazzującymi aranżacjami zaprowadziła go znacznie dalej niż większość współczesnych balafonistów. Aly pochodzi ze słynnej rodziny muzycznej, której członkiem jest choćby Salif Keita, a także wielu innych cenionych i utalentowanych muzyków z Afryki Zachodniej.

Aly studiował tradycyjny pentatoniczny balafon w Mali z Zouratié Coulibaly. Od 1986 roku uczył się podstaw jazzu u George'a Makinto. Zbudował wymyślony przez siebie balafon diatoniczny, który dał mu dostęp do zupełnie nowego repertuaru. Jego wieloletnie doświadczenia koncertowe w Afryce, Europie i USA zaowocowały wieloma ciekawymi projektami z muzykami z całego świata. Jego wirtuozeria sprawiła, że miał możliwość współpracy z takimi tuzami world music i jazzu jak Joe Zawinul, Jan Garbarek, Trilok Gurtu, Omar Sosa, Pharoah Sanders, Cheick Tidiane Seck czy Rokia Traoré.

Podczas Globatiki Aly Keïta zaprezentuje bardziej tradycyjny repertuar, który doskonale powinien sprawdzić się we wnętrzach Starej Wozowni.

https://www.youtube.com/watch?v=G1be9f67KZE

Data: 19-22 lipca. Wszystkie informacje dostępne będą na stronie www.globaltica.pl